زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

تکلیف به مجمل





تکلیف به مجمل به تکلیف به امر غیر واضح و مردّد بین چند چیز اطلاق می‌شود.


۱ - تعریف



تکلیف به مجمل، تکلیفی است که مولا به وسیله آن مکلف را به انجام و یا ترک کاری ملزم می‌کند که معلوم نبوده و مردد بین چند امر می‌باشد؛ یعنی متعلق تکلیف روشن نیست.

۱.۱ - مثال


برای مثال، در آیه : ﴿وَالْمُطَلَّقاتُ یَتَرَبَّصْنَ بِاَنْفُسِهِنَّ ثَلاثَةَ قُرُوء﴾؛ « زنان طلاق داده شده باید به مدت سه قرء از شوهر کردن خودداری کنند»؛ چون لفظ «قرء» بین طهر و حیض مشترک است، بنابراین، مشخص نیست که عده طلاق سه طهر است یا سه حیض.

۲ - اقوال



درباره تکلیف به مجمل ، میان اصولی‌ها اختلاف است:
گروهی از آنان تکلیف به مجمل را صحیح ندانسته و آن را در نظر عقل ناپسند شمرده‌اند.
برخی دیگر از اصولی‌ها معتقدند اگر هنگام حاجت و فرا رسیدن وقت عمل به مجمل، توضیح کامل به دست آید و تکلیف روشن گردد، تکلیف به آن جایز است.
[۳] محمدی، ابوالحسن، مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه، ص۱۳۵.


۳ - نکته



مجمل، به کلمه یا کلامی می‌گویند که معنای آن معلوم نبوده و بین دو یا چند چیز مردد باشد و مکلف نداند اراده گوینده به کدام یک تعلق گرفته است، مثل: کلمه «قرء» که در لغت هم به معنای «طهر» است و هم به معنای «حیض».
[۴] شهابی، محمود، تقریرات اصول، ج۲، ص۱۰۸.


۴ - پانویس


 
۱. بقرة/سوره۲، آیه۲۲۸.    
۲. فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، ولایی، عیسی، ص ۲۸۴.    
۳. محمدی، ابوالحسن، مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه، ص۱۳۵.
۴. شهابی، محمود، تقریرات اصول، ج۲، ص۱۰۸.


۵ - منبع


فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۳۵۶، برگرفته از مقاله «تکلیف به مجمل».    






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.